بسـم الله الرحمن الرحیم

دروازه شهــر علــم

 

نوشتن و گفتن در باره کلمه طیبه بسـم الله

و آیه شریفه بسم الله الرّحمن الرّحیم

کاری بس دشوار ولی شیرین و آرام بخش است .  

دشـوار از این جهـت که هیچ فیلسوف و دانشمند و متفکـر

و متکلمی نتوانسته تفسیر واقعی و پر رمــــز و راز آن را بیـان کند

و امام علی علیه السلام هم فرموده اند :

هرکس ادعای تفسیــــــر کامل کند بسیـــــار دروغ گو است ،

 واضح است که امام علی علیه السلام  ؛

خود داناترینِ مردم در همه علـــوم از جمله علـم تفسیـر می باشند .

 

 

شرایطی که باید یک مفسّـر قـرآن داشته باشد : 

 

کسی را رسد تا در علــوم قـــرآن

غور و تاْمل کند که دارای ده علــــم باشد:  

                      

 1- عـلـم لغـت 2- عـلـم اشتقاق 3- علم نحـو 4- علم قرائت 5- علم سیـــره ها 

 6- علم حدیث  7- علم اصول فقـه 8- علم معامـلات 9- علم موهبت 10- علم احکام  

                                       

 ( تفسیرادبی عـرفانی جـلــد اول ص 7 )

 

شرایط و ویژگی های مفسر برای تفسیر قرآن

از نظر مرحوم طبرسی صاحب تفسیر شریف مجمع البیان داشتن 15 علم است :

1 - علم لغت شناسی  2- علم نحو 3 -  علم صرف  4- علم اشتقاق

5 - علم معانی 6 - علم بیان 7 - علم بدیع 8 - علم قرائت   9 - علم اصول دین

10 - علم اصول فقه 11 - علم اسباب نزول آیات 12- علم ناسخ و منسوخ 

13 - علم فقه 14 - علم روایاتی که آیات مجمل را روشن میکند  

15 - علــــوم و بینش هـــــای معنـــــوی و درونــــی

که درنتیجه عمــــل به عـلـم و دانش به عامل آن ارزانی میشود .  

 ( ص 13 مجمع الـبیـــان جــلــــد 1)

اولیـن و بزرگترین مفسّـر قرآن : 

 

درمیــان اصحـــاب پیــامبـــــــر(ص) ؛

کسانی که در علم تفسیر سخن گفته اند ؛

چهـــار نفـــر معـــروفنــــــد :  

اول امیرالمؤمنین حضرت امام علی(ع)  

دوم  ابن عبـــاس ،

ســـوم ابن مسعــــــود

و چهارم ابی ابن کعـب،

و به تصدیق خاصه و عامه (شیعه و سنی) آن حضرت ( علی ع )

در کلیه علوم از جمله علم تفسیر از دیگران فـائق تر و برتر و بالاتر

و سرآمد تمام مردم قرون و اعصار می باشند  

چرا که پیامبر(ص) فرموده اند :

من شهـر علـم هستــــم و علی (ع) دروازه آن شهــر است.

ابن عبـــاس گویــــد : ‌‌

علی(ع) علم را از پیامبر(ص) آموخت،   

و پیامبــــــــــر(ص) از خــــــــــــدا،   

پس علم پیغمبـر(ص) ، علــم خـداست،

و علم علی (ع) ، علم پیامبــــــر(ص)،   

و علــم من ، علـــم علی( ع ) است،

و علم من و علم همه اصحـــاب پیامبـــر(ص)

در برابر علم علی(ع) همانند قطره ای است در برابر دریـا.

 وقتی علی (ع) سخن می گوید ؛

گویی از پس پرده غیب، عالم لاریب را می بیند

و با جودت فکر ثابت و اصابت ر‌اْی ثاقب خود

کلمات را می شکافد و بیان می کند .

یک روز جماعتی از اهل تفسیرنزد ابن عباس آمدند

و مشکلات تفسیر را از او پرسیدند

همه را به صواب جواب گفت،

گروهی مقربان و قُـّراء آمدند

و مشکلات قـــرائت را پرسیدند

همه را  به بهترین وجه پاسخ داد،

گروهی دیگر از حلال و حرام پرسیدند

و قومی از مشکلات لغت عـــرب و شعـــر ،

او همه را پاســــخ کامـــــل داد،

یکی از صحابــــه بلنــــد شد،

ســـــــر و روی او را بوسیـــــــــد   و گفت :

قربانت گردم این همه دانش و معـرفـت را از که آموختی؟  

گفت : هرچه از دانش ها دارم همـه را از علی ابن ابیطالب (ع) آموختم 

 

( تفسیرادبی عـرفانی جـلــد اول ص6)

 

نقـــــل شـــــده :

روزی امام علی علیه السلام در مسجد کوفه در خطابه ای فرمودند :

سَـلُـونِی قَبـلَ اَن تَفقِــدُونِی

پیش از آن که مرا از دست بدهید

از من بپرسیــــــــد آن چه را که نمی دانیـــــــــد ؛

که من راه های آسمان ها را می دانم همان گونه که راه های زمینی را ،

[ منظور این که از علــــم نجـــوم و کهکشان ها و ماوراء طبیعت بپرسید ]

گویند در میان جمع بیست نفر سئوال کردند و پاسخ های خود را گرفتند ...

اولیـــن نفر :

اولین سوال کننده از گوشه‌ی مسجد کوفه برخاست و پرسید :

یا علی ، به من بگو از اینجا که من ایستاده ام تا عرش خدا چقدر فاصله است ؟

امیرالمومنین (ع) فرمودند :

اولا فاصله فرش تا عرش ، یک فاصله‌ی مکانی نیست که من به تو بگویم از اینجا تا عرش چقدر فاصله است ؟!

اما اگر یک مومنی خالصانه بگوید لا اله الا الله و این کلمه توحید را بر زبان خود جاری سازد ،

او فاصله فرش تا عرش را پیموده است ، فرش و عرش را به یکدیگر دوخته است .

و بعد در ادامه فرمودند :

اگر می خواهی عرش پروردگار رحمان را جستجو کنی ،

بدان قلب یک انسان مومن عرش پروردگار رحمان است‌‌.

اولین سوال کننده جواب سوال خود را گرفت و نشست ....

دیگری پرسید :

تعـــداد موهــــای سر و صورت من چقدر است !

امام فرمودند :

اگر من تعداد موهای سر و صورت تو را بگویم

کسی باور نمی کند ( چون اثبات آن کاری بسیـــــار دشوار است )

ولی این را بگویم که آینـــدگان خواهنـــد دید ؛

تو در خانه ات پسری داری که در آینده قاتـــل پسر من (حسین) خواهد بود .

[ و آن شخص سعد ابی وقاص پدر عمر ابن سعد لعنت الله علیهم بود ]

توضیــــح :

جرج جرداق دانشمند مسیحی لبنانی که اخیراً فوت کرد ؛

در کتاب " امام علی صوت العدالة الانسانیة " می گوید :

ای شیعیان ، افتخار کنید به چنین پیشوایی . کدام رهبر را در تاریخ بشر سراغ دارید ،

در هر زمینه ای از او پرسیده باشند ، بی درنگ پاسخ داده باشد ؟ ...

ای روزگار ، تو را چه شده است ؟

ای کاش تمام ثروت ها و سرمایه های خود را بسیج می کردی تا در هر قرنی ،

یک علی تحویل جامعه ی بشریت می‌دادی .

کمبود جامعه ی بشری ما ، وجود یک پیشوایی به نام علی بن ابی طالب است .

و در پایان می گوید :

می دانید چرا علی را در محراب عبادت سر شکافتند ؟

علی را از شدت عدالتش کشتند !!!!

و او تنها پیشوای عادل تاریخ بشر است که از شدت عدلش کشته شد نه از شدت ظلمش .

 

توضیــــح بیشتــــــر :

ابن ابی الحدید (عالم سُنی مذهب و جمع آوری کننده سخنان علی علیه السلام )

وقتی به اینجا می رسد ، تاسف می‌خورد . می‌گوید :

ای کاش آن شب در پای خطبه سلونی علی بن ابی طالب (ع)

انسان‌های فهیم و فرهیخته ای حضور می‌داشتند

که سوالات عمیق علمی و حکمی از محضر مولا می پرسیدند

تا پاسخ مولا برای ما آیندگان بماند ولی افسوس ...

بعضی آدم هایی که پای خطبه‌ی سلونی مولا علی نشسته بودند ،

آدم های عوام ِ کم سوادی بودند که سوالات شان از این نوع بود که چنین سوالی کردند !!

الســلام علیـــک یا امیرالمؤمنین

 

یا علی ابن ابیطالب

 

السلام علیک یا ابا صالح المهدی (عج)